ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΔΙΑΜΟΙΡΑΣΜΟΥ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΔΙΑΜΟΙΡΑΣΜΟΥ
Η μελέτη εστιάζει στην οικονομία διαμοιρασμού, εξετάζοντας τη ραγδαία αύξηση του φαινομένου των βραχυχρόνιων μισθώσεων, τις κοινωνικοοικονομικές του επιπτώσεις και την ανάγκη ρυθμιστικών παρεμβάσεων. Η ανάλυση βασίζεται τόσο σε ποσοτικά όσο και ποιοτικά δεδομένα, με τη χρήση μεθόδων όπως η στατιστική επεξεργασία στοιχείων από διεθνείς και εγχώριες βάσεις δεδομένων, η χρήση τεχνολογιών «machine learning», και η εκτίμηση των επιπτώσεων της οικονομίας διαμοιρασμού στην τουριστική αγορά της Ελλάδας.
Η έρευνα αποκαλύπτει σημαντική αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων στην Ελλάδα την περίοδο 2019-2023:
- Ο αριθμός των κλινών οικονομίας διαμοιρασμού αυξήθηκε κατά 100%, από 427,9 χιλιάδες το 2019 σε 857,8 χιλιάδες το 2023.
- Η ετήσια αύξηση των διανυκτερεύσεων στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ανήλθε στο 28,3%, ενώ οι διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχεία παρουσίασαν πιο αργό ρυθμό αύξησης.
- Το 2023, οι διανυκτερεύσεις σε ακίνητα οικονομίας διαμοιρασμού έφτασαν τα 104,7 εκατομμύρια, ενώ το σύνολο των ακινήτων που διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση ανήλθε σε 193,1 χιλιάδες.
Κοινωνικοοικονομικές Επιπτώσεις:
Η ανάπτυξη της οικονομίας διαμοιρασμού έχει σημαντικές επιπτώσεις σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, κυρίως στον τομέα της στέγασης και του τουρισμού:
- Στέγαση: Η αυξημένη ζήτηση για βραχυχρόνιες μισθώσεις έχει οδηγήσει στη μείωση της διαθεσιμότητας ακινήτων για μακροχρόνια μίσθωση, προκαλώντας «εκτοπισμό» των μακροχρόνιων ενοικιαστών και αύξηση των τιμών ενοικίασης. Σε περιοχές όπως το Κουκάκι και το Παγκράτι, οι τιμές των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι έως και 900% υψηλότερες από τις μακροχρόνιες μισθώσεις.
- Τουρισμός: Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν αλλάξει το τουριστικό τοπίο, προσφέροντας οικονομικά καταλύματα και αυξάνοντας τον αριθμό των επισκεπτών. Ωστόσο, αυτό συνοδεύεται από κινδύνους υποβάθμισης της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος λόγω ελλιπούς τεχνογνωσίας από τους ιδιοκτήτες ακινήτων.
Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις:
Η οικονομία διαμοιρασμού συμβάλλει σε περιβαλλοντικές προκλήσεις:
- Αύξηση παραγωγής απορριμμάτων: Τα ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης παράγουν περισσότερα απορρίμματα σε σχέση με τα ξενοδοχεία. Οι επισκέπτες αυτών των ακινήτων παράγουν κατά μέσο όρο 1,76 κιλά απορριμμάτων την ημέρα, έναντι 1,47 κιλών για τους μακροχρόνιους ενοικιαστές.
- Ενεργειακή απόδοση: Τα ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι συνήθως παλαιά κτίρια χαμηλής ενεργειακής απόδοσης, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας. Αντίθετα, τα ξενοδοχεία έχουν καλύτερες ενεργειακές κλάσεις (το 55% αυτών ανήκει στην κλάση Β ή Γ).
Ρυθμιστικές Παρεμβάσεις:
Η μελέτη προτείνει την ανάγκη για ενίσχυση των ρυθμιστικών πλαισίων για την οικονομία διαμοιρασμού. Ο στόχος είναι να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ των θετικών επιπτώσεων (αύξηση τουρισμού, ενίσχυση τοπικών οικονομιών) και των αρνητικών (περιβαλλοντική επιβάρυνση, έλλειψη ακινήτων για μακροχρόνια μίσθωση). Συγκεκριμένα, προτείνονται:
- Υιοθέτηση αυστηρότερων κανονισμών λειτουργίας: Καθορισμός προδιαγραφών για τη δημόσια ασφάλεια, την υγεία και την τεχνική υποστήριξη των ακινήτων.
- Φορολογικές ρυθμίσεις: Ισοδύναμη φορολογική επιβάρυνση των βραχυχρόνιων μισθώσεων με τα ξενοδοχεία. Η εφαρμογή του νέου νόμου (Ν. 5073/2023) στοχεύει στον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων και την ομαλή ενσωμάτωση της οικονομίας διαμοιρασμού στο φορολογικό σύστημα.
Συμπεράσματα:
Η έρευνα καταλήγει ότι, ενώ η οικονομία διαμοιρασμού προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης, ιδιαίτερα στον τουρισμό, συνοδεύεται από σοβαρές κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις. Για να αποφευχθούν οι αρνητικές εξωτερικότητες (όπως η αύξηση των τιμών των ακινήτων, η επιβάρυνση των υποδομών και η περιβαλλοντική ρύπανση), είναι απαραίτητη η λήψη άμεσων και συντονισμένων ρυθμιστικών μέτρων. Η μελλοντική πορεία της οικονομίας διαμοιρασμού θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των φορέων χάραξης πολιτικής να επιτύχουν ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων των ιδιοκτητών ακινήτων, των ενοικιαστών, και της κοινωνίας συνολικά.
Source: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΔΙΑΜΟΙΡΑΣΜΟΥ